موجی از شایعه، پس از دستگیری پسر ال چاپو در مکزیک

دستگیری اویدیو گوزمان Ovidio Guzman ، پسر قاچاقچی معروف مکزیکی، در 5 ژانویه 2023، صحنه‎‌های خشونت آمیزی را بین نیروهای امنیتی و قاچاقچیان رقم زد. در میان موجی از تصاویر پخش شده در شبکه‌های مختلف، چندین ویدیو گمراه کننده و جعلی وجود دارد.

در توییتر و تیک تاک، ویدئوهای گمراه کننده بسیاری ادعا می‌کنند که دستگیری اویدیو گوزمان، پسر ال چاپو، قاچاقچی معروف مواد مخدر را نشان می‌دهند. © Observateurs

راستی‌آزمایی به طور خلاصه

پس از دستگیری اویدیو گوزمان در 5 ژانویه 2023، ویدیوهای بی‌شماری در رسانه‌های اجتماعی نمایش داده شد. آن‌ها ادعا می‌کنند که تصاویری از دستگیری یا درگیری بین نیروهای امنیتی و قاچاقچیان مواد مخدر را نشان می‌دهند.

اما در میان انبوهی از تصاویر غیر حرفه‌ای، فیلم‌های گمراه کننده نیز یافت می‌شود. در میان آن‌ها، چندین مورد در واقع مربوط به اولین دستگیری اویدیو گوزمان، در اکتبر 2019 است.

برخی دیگر که ادعا می‌کنند درگیری‌های کولیاکان، زادگاه قاچاقچی مواد مخدر را نشان می‌دهند، ربطی به این رویداد ندارند: به عنوان مثال در برخی ویدئوها شاهد تیراندازی ساختگی در صحنه یک سریال برزیلی یا حضور تانک‌ها در ترکیه هستیم.

از پنجشنبه 5 ژانویه 2023، شبکه‌های اجتماعی اسپانیایی زبان در جوش و خروش هستند. دستگیری اویدیو گوزمان، پسر خواکین "ال چاپو" گوزمان، قاچاقچی بدنام مکزیکی، به تازگی اعلام شده است. دستگیری او که مظنون به عضویت در کارتل سینالوآ بود، باعث درگیری بین قاچاقچیان مواد مخدر و نیروهای امنیتی در شهر کولیاکان، محل زندگی او شد.

ده‌ها ویدئو منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند که این واقعه را مستند می‌کنند. اما در میان آن‌ها، چندین مورد در واقع رویدادهای بسیار قدیمی‌تری را نشان می‌دهند.

ویدیوی دستگیری اویدیو گوزمان در واقع به سال 2019 باز می‌گردد

یکی از این ویدئوها اویدیو گوزمان را نشان می‌دهد که از خانه خود بیرون می‌رود تا تسلیم نیروهای امنیتی شود. این به طور خاص در TikTok با هشتگ "#últimahora"، "لحظه آخر" در زبان اسپانیایی پخش می‌شود که مدعی است دستگیری 5 ژانویه را نشان می‌دهد.

در TikTok، این کاربر این تصاویر را در تاریخ 6 ژانویه 2023 با هشتگ های #ultimahora، #culiacan، #ovidioguzmanlopez به اشتراک گذاشته است © TikTok

این ویدئو به سرعت توسط حساب‌های توییتری فرانسوی‌زبان، مانند این، در 6 ژانویه 2023، با این ادعا که «تصاویر هرج‌ومرج در مکزیک، از زمان بازداشت» است، بازنشر شد.

از نظر این کاربر اینترنتی، تصاویری که او به اشتراک می‌گذارد، دستگیری در منشأ ناآرامی های اخیر در کولیاکان را نشان می‌دهد. © Twitter

در حقیقت، همانطور که این گزارش از رسانه حقیقت‌سنجی مکزیکی ال سابوئسو نشان می‌دهد، هر چند این ویدئو دستگیری اویدیو گوزمان را نشان می‌دهد، اما تاریخ آن مربوط به 5 ژانویه 2023 نیست، بلکه مربوط به اکتبر 2019 است. پسر "ال چاپو" قبلا در آن زمان توسط پلیس دستگیر شده بود و اندکی بعد، آزاد شد.

فیلم اصلی را می‌توانید در این ویدیو از رسانه اسپانیایی El Pais مشاهده کنید.

مراقب این تصاویر تیراندازی تحریف شده باشید

 

در پی این دستگیری، درگیری‌های خشونت آمیزی میان نیروهای امنیتی مکزیک و مردان مسلح کارتل سینالوآ، سازمان جنایتکاری که توسط ال پاچو پدر اویدیو گوزمان هدایت می‌شود، صورت گرفت. این رویدادها که بیشتر آن‌ها در کولیاکان، پایتخت ایالت سینالوآ رخ داد، اطلاعات نادرست و تصاویر مخدوشی را نیز به همراه داشته است.

به عنوان مثال، این کاربر توییتر، تصاویری از درگیری‌های شهری در بعدازظهر 5 ژانویه 2023 را پخش کرده است. به گفته او، آنها نشان می‌دهند که "باران گلوله‌ها" در کولیاکان ادامه دارد.

از نظر این حساب توییتر، این تیراندازی در کولیاکان به تازگی رخ داده است و نشان می دهد که "کارتل در حال آماده شدن برای جنگ برای سرنگونی نیروهای دولت مکزیک است". © Twitter

با وجود این‌که در آن روز تبادل آتش میان نیروهای امنیتی و قاچاقچیان در شهر صورت گرفت و طی آن 29 نفر کشته شدند، اما این تصاویر آن‌ها را نشان نمی‌دهد. آن‌ها در واقع مربوط به دستگیری قبلی اویدیو گوزمان، در اکتبر 2019 هستند: در آن زمان، درگیری‌های خشونت آمیزی پیش‌تر در کولیاکان رخ داده بود که باعث شد رئیس جمهور آندرس مانوئل لوپز اوبرادور دستور آزادی او را صادر کند.

رویترز ویدیوهایی را شناسایی کرد که صحنه‌های مشابه‌ای را در گزارش تلویزیونی مکزیکی که از سال ۲۰۱۹ در تلویزیون به نمایش گذاشته شده بود، از زوایای مختلف نشان می‌داد.

در این ویدئو که برای سال 2019 است، امکان مشاهده زوایای دیگر از همان تیراندازی که از دقیقه 1:14 شروع می‌شود وجود دارد.

ویدئوی دیگری که نشان می‌دهد دو گروه به سمت یکدیگر تیراندازی می‌کنند نیز به‌طور گسترده منتشر شد و کاربران رسانه‌های اجتماعی که در 5 ژانویه 2023 آن را به اشتراک گذاشته‌اند مدعی‌اند که این ویدئو وضعیت کولیاکان را پس از دستگیری اویدیو گوزمان مستند می‌کند.

برای این کاربر، سربازی که روی پله‌ها سر می‌خورد، «رمبوی مکزیکی» است «پس از دستگیری [...] پسر ال چاپو». © Twitter

این بار، این تصاویر که در آن جنگجوها گاهی اوقات ژست‌ها و حرکات غیر واقعی را از خود بروز می‌دهند، هیچ ربطی به کارتل سینالوآ یا حتی مکزیک ندارند. آن‌ها از فیلمبرداری سریال برزیلی به نام  "Arcanjo Renegado" ساخته شده در سال 2019 در ریودوژانیرو می‌آیند. ‌می‌توانید تصاویر اصلی را در این ویدیوی یوتیوب که در سال 2019 ارسال شده است، مشاهده کنید.

رویترز توانست تأیید کند که صحنه‌ای با این سکانس در قسمت اول سریال مطابقت دارد.

رسانه‌ها گاهی در ارتباط دادن این تصاویر با حوادث 5 ژانویه 2023 نقش داشته‌اند. برای مثال، این ویدیو از Le Figaro از صحنه‌های فیلمبرداری از سریال "Arcanjo Renegado" استفاده می‌کند.

Les forces de sécurité mexicaines ont capturé jeudi 5 janvier l'un des fils du célèbre baron de la drogue emprisonné aux Etats-Unis, Joaquin «El Chapo» Guzman, lors d'une opération menée dans le nord-ouest du pays. D'intenses échanges de coups de feu ont suivi. pic.twitter.com/99QJlNYfja

— Le Figaro (@Le_Figaro) January 6, 2023

تانک ها در مقابل کارتل‌ها؟

در میان فیلم‌هایی که استقرار نیروهای مکزیکی در شهر کولیاکان را نشان می‌دهد، گاهی تصاویری از تانک‌ها به چشم می‌خورد. در اینجا، آنها 1.5 میلیون بار بازدید داشته‌اند: حساب کاربری که آنها را در 5 ژانویه 2023 به اشتراک گذاشته است، ادعا می‌کند که ما می‌توانیم "ورود تانک‌های دبیرخانه دفاع ملی به کولیاکان [...] به مناسبت دستگیری اویدیو گوزمان" را مشاهده کنیم.

این حساب توییتر تصاویری را به اشتراک می‌گذارد که ادعا می‌کند «ورود تانک‌های [...] در حال ورود به کولیاکان» را «در سحرگاه» در 5 ژانویه 2023 نشان می‌دهد. © Twitter

اما این تصاویر بسیار قدیمی‌تر هستند. رسانه مکزیکی El Sabueso موفق شد در آن‌ها را در توییتر برای تاریخ ماه جولای 2016 ردیابی کند. بنابراین آن‌ها هیچ ارتباطی با دستگیری Ovidio Guzman ندارند.

و بدیهی است که آن‌ها به مکزیک هم ربطی ندارند. اولین حساب کاربری که آنها را پخش کرده است ادعا می‌کند که آن‌ها در ترکیه، در یکی از مناطق شهر استانبول فیلمبرداری شده‌اند.

Това са кадри от Юскудар, Истанбул, преди 30 минути.

— Ruslan Trad (@ruslantrad) July 15, 2016

توییت دوم همراه با این تصاویر، به زبان بلغاری، ویدئو را مربوط به منطقه Üsküdar در استانبول می‌داند.

شب 15 تا 16 جولای 2016، زمانی که این حساب کاربری این فیلم را منتشر کرد، با کودتای نظامی علیه دولت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همراه بود. اگرچه صحت این تصاویر دشوار است، اما به احتمال زیاد وجود تانک‌ها در خیابان‌ها با این رویداد مرتبط است.

اگرچه خودروهای نظامی در روز 5 ژانویه 2023 در کولیاکان حضور داشتند، اما در تصاویری که رسانه‌ها پخش کردند هیچ تانکی قابل مشاهده نبود.