به دعوت دمشق و راهنماهای حامی اسد: تبلیغ رژیم سوریه توسط اینفلوئنسرهای خارجی
: منتشر شده در
ویدئوهای اینفلوئنسرهای خارجی در سوریه که به طور گسترده در یوتیوب بازدید دارند و باعث جذب کلیک و کسب درآمد زیاد از طریق تبلیغات می‌شوند، تصویر کشوری را به مخاطب منتقل می‌کنند که صفحه سال‌ها جنگ داخلی را ورق زده است. این اینفلوئنسرها ادعا می‌کنند که غیرسیاسی هستند، اما به نظر می‌رسد به طور سیستماتیک توسط یک راهنمای مجاز از سوی رژیم بشار اسد همراهی می‌شوند. یکی از این راهنماها حتی با معاونت گردشگری هم ارتباط خویشاوندی دارد.
بیایید تعطیلات تابستانی بعدی خود را در سوریه بگذرانید! این دعوت نامهای است که دست‌کم ده‌ها نفر از اینفلوئنسرهای خارجی برای مخاطبان خود ارسال کرده‌اند. این ولاگرها (ویدئو بلاگر) که صفحه‌ها و کانال‌های آنها در فضای مجازی بازدیدکنندگان فراوانی دارند، ادعا می‌کنند که در حال به تصویر کشیدن "آنچه را که رسانهها به شما نشان نمی‌دهند" هستند، همانطور که در این ویدیو که توسط یک بلاگر بریتانیایی با نام بنجامین ریچ، که بیشتر با نام کانال یوتیوب خود به نام Bald and Bankrupt شناخته می‌شود، برای 3.8 میلیون مشترکش نشان داده شده است.
او در آوریل 2022 به همراه راهنما-مترجم خود که از طرف دولت دارای مجوز قانونی بود به چندین شهر سوریه تحت کنترل دولت دمشق سفر کرد. در این ویدئو، او در حال حضور در یک مسابقه فوتبال در پایتخت و بازدید از ارگ تاریخی حلب یا یک هتل در معلوله که پیش‌تر بمباران شده بود دیده می‌شود. هر چند بنجامین ریچ از وجود گسترده و همه‌جانبه ویرانه‌های باقی‌مانده از جنگ ابراز تأسف می‌کند، اما از نظر او، به دولت سوریه و متحدانش که یک دهه است بشکه‌های انفجاری را به سلاحی مهیب برای سرکوب تبدیل کرده است، هیچ اتهامی وارد نیست.
برای بنجامین ریچ و راهنمایش، رفتن به ادلب، آخرین سنگر شورشیان در سال 2011 که خارج از کنترل رژیم بشار اسد بود، امکان پذیر نبود. راهنما هنگام عبور از نزدیکی شهر، بدون این که به 4.5 میلیون غیرنظامی سوری که در شمال غربی کشور، منطقه تحت محاصره دولت، زندگی می کنند، اشاره‌ای کرده باشد می‌گوید که این منطقه در اختیار "افراط گرایان اسلامی" است.
ویدیوی این سفر بیش از 3.8 میلیون بار دیده شده است. بنجامین ریچ در توضیحات این ویدئو، مشخص می کند که برای این سفر از یک "آژانس مسافرتی مستقل" به نام سفر و گردشگری Marrota استفاده کرده است و آدرس ایمیل شخصی فردی به نام "ایوب" را می‌دهد که در آنجا کار می‌کند. در مصاحبه‌ای از ماه اگوست 2022، این اینفلوئنسر فضای مجازی گفته بود که دعوتنامه‌ای برای بازدید از سوریه در اینستاگرام دریافت کرده است که توسط شخصی که او را نمی شناسد، اما نامش ایوب است، ارسال شده است. ایوب برای او نوشته است: "دوست داری تور گردشگری سوریه داشته باشی؟ فکر می‌کنم از آن خیلی لذت خواهید برد."
به تازگی، در 13 فوریه 2023، دو ویدئو بلاگر (Vloger) انگلیسی دیگر که مجری کانال یوتیوب اختصاص داده شده به سفر با نام Dabble and Travel ( با 227000 مشترک) هستند، به لیست بلندبالای تولیدکنندگان محتوای جذاب در سوریه تحت کنترل رژیم پیوستند. برای مثال، در استوری اینستاگرامی که در دمشق گرفته شده، همراه با دو راهنمای سوری، همه لبخند به لب، همراه با غروب خورشید و نسخه بعثی پرچم سوریه در پس‌زمینه، حضور دارند. یکی از راهنماها را در ویدیوی بنجامین ریچ نیز پیدا کردیم.
محتوای برای کلیک که هدف آن «غیر سیاسی» است
این ویدئوها ادعا می‌کنند که سرزمینی حاوی جاذبه‌های گردشگری را نشان می‌دهند که آماده است تا دوباره پذیرای 10 میلیون بازدیدکننده سالانه را که قبل از سال 2011 از آن بازدید می‌کردند، باشد.
بسام الاحمد، مدیر سازمان غیردولتی حقوق بشر سوریه برای حقیقت و عدالت، در این باره توضیح می‌دهد:
«برخیازفعالانیوتیوب‌خارجیبهایندلیلبهسوریهمی‌آیندکهگردشگریماجراجوییآن‌هامخاطبراجذبمی‌کند. برایآن‌ها،ایجادمحتوایبحثبرانگیزودرنتیجهتعاملبیشتربادنبال‌کنندگانکانالخود،نوعیچالشاست. برخیدیگرباهدفانتقالتبلیغاترسمیآمده‌اند. آن‌هاتوسطرژیمواغلبازطریقواسطه‌هاینزدیکبهرژیمدعوتمی‌شوندوفقطبهمکان‌هاوجاهاییکهمجازهستندمی‌روند. اینکافه‌هاورستوران‌هایمجللکهدرویدیوهانشاندادهشده‌اند،تنهابخشکوچکیازمردمثروتمندبهآنرفتوآمددارند،درحالیکه 90 درصدجمعیتزیرخطفقرزندگیمی‌کنند.»
راهنمای بنجامین ریچ به طور مختصر در ویدیویی که توسط یک یوتیوبر دانمارکی به نام گوستاو روستد منتشر شده است نیز حضور دارد. روستد، 291000 مشترک در کانال یوتیوب خود دارد ودست کم 18 ویدئو از جمله یکی با عنوان کنایه‌آمیز "در سوریه شکنجه شدم" منتشر کرده است.
در تصویر کوچک ویدیو، او بدون پیراهن همراه با مردی دیده می‌شود که به نظر می‌رسد در حال خفه کردن اوست... اما این صحنه در واقع نشان می‌دهد که او در یک حمام سنتی در دمشق ماساژ داده می‌شود. او خدماتی شامل هزینه ورودی، ماساژ و حوله را تنها با 4 یورو دریافت کرده است و از این بابت به خود می‌بالد.
به گفته شبکه حقوق بشر سازمان غیردولتی سوریه برای حقوق بشر، این تیتر تحریک آمیز برای بسیاری از سوری‌ها خوشایند نبود، در کشوری که از سال 2011 دست‌کم 14475 نفر در زندان‌های دولتی تا حد مرگ شکنجه شده‌اند. این ویدئو صدها نظر منزجر کننده از سوی کاربران را در فیس بوک دریافت کرد.
محتوای ارسال شده توسط Rosted در یوتیوب و فیس بوک از دسامبر 2022 پس از آخرین بازدید وی از کشور سوریه، دارای عناوینی مانند «شب بیرون در دمشق»، «پارتی دیوانه در استخر در سوریه» و «آیا سوریه امن است؟» است.
یک سوری در فیس بوک نوشته است: «زندگی در سوریه که شما می‌خواهید نشان دهید 1 درصد از جمعیت است، زیرا 99 درصد دیگر با کمتر از 15 یورو در ماه در فقر زندگی می‌کنند».
با تماس تحریریه ما، گوستاو روستد گفت که واکنش کاربران سوری اینترنت را درک کرده است:
«مندربسیاریازکشورهامصاحبهکرده‌ام. همیشهوقتیبهاینکشورهامی‌رویدانتقاداتزیادیوجودداردومنکاملاًدرکمی‌کنمکهاینانتقادهاوجودداردزیرابرخیافرادمجبورندکشورخودراترککنند،بهویژهدرسوریه.
اگرمنبهچنینکشوریبروم،نمی‌خواهمهیچگرایشسیاسیداشتهباشم. همهچیزهاییکهدرسفرمنبهسوریهتولیدمی‌شود،ازمنابعشخصیمنتامینمی‌شود. منفقطمردیهستمکهدوستدارمسفرکندتابامردمرویزمینصحبتکند. منبهسیاستعلاقه‌ایندارم. بنابراینسفرهایمنبرایایجادارتباطبامردماستونهسیاسیبازی.»
راهنمای نزدیک به معاونت گردشگری
در مصاحبه‌ای که در 30 جولای 2022 با یک رادیو محلی انجام شد، غیاث الفرح، معاون وزیر گردشگری سوریه، تصمیم وزارتخانه خود را برای تسهیل شرایط ویزا برای افرادی که دنبال کنندگان زیادی در شبکه‌های اجتماعی دارند، اعلام کرد. "مخاطبان زیادی به سوریه می‌آیند. آنها به طور گسترده از سوی کاربران دنبال می‌شوند و وقتی تصاویری از بازدید خود از این مکان‌ها را به اشتراک می‌گذارند، به خودی خود تبلیغ بزرگی برای سوریه تلقی می‌شود."
در نیمه اول سال 2022، بیش از 750000 گردشگر از سوریه بازدید کردند که این رقم بسیار بالاتر از 570000 بازدیدکننده ثبت شده در کل سال 2021 است.
هرچند ویزا برای گردشگران راحت‌تر از روزنامه‌نگاران به آنها اعطا شود، اما ولاگرها (ویدئو بلاگرها) نمی‌توانند به طور مستقل در کشور سفر کنند. آنها مجبورند برای «تورهای خصوصی» از راهنمایان گردشگری استفاده کنند و به نظر می‌رسد که این راهنماها گاهی به طور مستقیم با رژیم سوریه در ارتباط هستند.
در همین ارتباط یک روزنامه نگار سوری در توییتی به تاریخ 4 فوریه 2023 اشاره کرد که "راهنمای گردشگری که گوستاو روستد دانمارکی را همراهی می‌کند همان است که سیمون ویلسون، یکی دیگر از اینفلوئنسرهای گردشگری را که با ویزای اعطا شده توسط دولت وارد سوریه شده بود، همراهی می‌کرد."
You can see that the tour guide that accompanies Rosted is the same guide that accompanied Simon Wilson, another travel influencer that entered Syria on a regime sponsored visa. pic.twitter.com/tDLCNdXajG
— Fared Al Mahlool | فريد المحلول (@FARED_ALHOR) February 4, 2023
You can see that the tour guide that accompanies Rosted is the same guide that accompanied Simon Wilson, another travel influencer that entered Syria on a regime sponsored visa. pic.twitter.com/tDLCNdXajG
— Fared Al Mahlool | فريد المحلول (@FARED_ALHOR) February 4, 2023
راهنمای مورد نظر همان راهنمایی است که در فیلم‌های بنجامین ریچ و Dabble and Travel دیده می‌شود.
به لطف ابزارهای متن باز، تحریریه ناظران فرانس 24 توانست او را شناسایی کرده و حساب‌های کاربری او را در شبکه‌های اجتماعی پیدا کند. این رامی نوایا است که در صفحه فیس بوک و سایر پلتفرم‌های خود تصریح می‌کند که به عنوان مترجم و راهنمای گردشگری برای چندین آژانس مسافرتی سوریه از جمله آژانس گردشگری و سفر ماروتا فعالیت می‌کند.
رامی نوایا در فیس بوک همچنین ادعا می‌کند که یکی از اعضای خانواده غیاث الفرح، معاون وزیر گردشگری سوریه است که پیش‌تر درباره او ذکر شد.
چندین راهنما، یک نوع محتوا
گوستاو روستد درخواست رامی ناوایا را رد می‌کند. او مدعی است راهنمای دیگری همراه او بوده است و می‌گوید: «من به طور خودجوش او را در حلب ملاقات کردم، اما او راهنمای من نبود. دومی، خلدون عالمی، آژانس تورهای گلدن تارگت را اداره می‌کند. او از ماه جون 2019 با سایر ولاگرها در سوریه همراه بود – این موضوع درباره ولاگر لهستانی Eva zu Beck و خاویر Taychell Blancharde بریتانیایی است.
اوا زو بک به ما گفت:
«منتوسطکسیازسوریهدعوتنشدموهزینهسفرراازجیبخودمپرداختکردم [...]. آن‌چهمنپستکردم 100٪نظراتخودمبودبدونهیچجهت‌دهییاسانسوردیگری. منراهنمایمرابهپیشنهادیکدوستپیداکردم.»
تحریریه ناظران فرانس 24 می تواند تأیید کند که سفر و گردشگری ماروتا دست‌کم از سوی پنج ولاگر دیگر همراهی شده است که محتوای آنها به دلیل همسویی با روایت رسمی حکومت، سروصدا به پا کرده است. خوآن تورس اسپانیایی که تورهای خصوصی به سوریه را از طریق آژانس خود Against The Compass (1650 یورو برای اقامت هشت روزه) برگزار می‌کند، در عکسی که در حساب فیس بوک رامی نوایا منتشر شده است، در حالی که فنجان‌هایی را با تصویر بشار اسد بلند کرده است حضور دارد. خوآن تورس در پایان اقامت خود در این کشور پس از صحبت از "آزادسازی" حلب توسط نیروهای سوری نیز مورد انتقاد قرار گرفت.
طبق عکس‌های منتشر شده در حساب کاربری فیس‌بوک او، Golden Team Tourism، آژانس دیگری که تورهای خصوصی را به اینفلوئنسرها ارائه می‌کند، توسط فادی عسی و گایدا ایوب، هر دو نزدیک به رامی ناوایا اداره می‌شوند. دو وبلاگ نویس آمریکایی به نامهای درو بینسکی (3.6 میلیون مشترک) و توماس براگ (8 میلیون مشترک) به ترتیب در سال 2019 و 2022 توسط این آژانس پشتیبانی شدند.
رامی ناویا از شرکت گردشگری ماروتا از پاسخگویی به درخواست‌های متعدد ما برای انجام گفتگو خودداری کرد. غیاث الفرح معاون وزیر گردشگری نیز به پیام‌های ما واکنشی نشان نداد. ما همچنین با وزارت گردشگری سوریه تماس گرفتیم که فایده ای نداشت.
ما با تمام وبلاگ نویسان، راهنماها و آژانس های ذکر شده در این مقاله تماس گرفتیم. فقط گوستاو روستد و اوا زو بک موافقت کردند که با ما صحبت کنند.
سوریه در دوران اوج خود در سال 2010، سالانه 10 میلیون گردشگر را جذب می‌کرد که بسیاری از آنها غربی بودند. همه چیز در سال 2011 با شروع جنگی که دست‌کم 350000 قربانی گرفت و منجر به آواره شدن نیمی از جمعیت شد، تغییر کرد. میلیون ها نفر به خارج از کشور پناه برده‌اند.
بسام الاحمد یادآوری می‌کند:
«درسوریه،فقدانعملیاتنظامیبهاینمعنانیستکهدیگربازداشتخودسرانهوجودندارد. بسیاریازپناهجویانسوریازکشورخودمحرومهستندونمی‌توانندبهآنجابازگردند. اینیوتیوبرهابهدنبالگفتنحقیقتنیستند،بلکهبهدنبالپنهانکردنحقیقتهستندوبههمیندلیلاستکههنگامبرخوردباایننوعمحتوابایدبسیارمراقبباشید.»