تهدید، بازداشت، بازجویی و قتل: شرایطی که پزشکان ایرانی برای درمان معترضین مجروح تحمل می‌کنند

کادر درمان ایران تحت فشار است تا پیرامون علت جراحت و مرگ معترضین ایرانی که قربانی نیروهای امنیتی این کشور بوده‌اند دروغ بگویند. همچنین آنها مورد بازداشت، بازجویی و ضرب و شتم و در یک مورد ضرب و شتم منجر به مرگ قرار گرفته‌اند. تمامی اینها تنها به دلیل تلاش برای درمان معترضین بازداشت شده.

از راست به چپ دکتر شورش حیدری، دکتر بازداشت شده به جرم کمک به مجروحین، دکتر عدالت‌طلب که به علت مداوای مجروحین مورد ضرب و جرح قرار گرفته است و دکتر آیدا رستمی که گفته خانواده در پی درمان مجروحین اکباتان توسط نیروهای امنیتی به قتل رسیده است. © Observers

پس از ۴ ماه از آغاز اعتراضات در ایران، نیروهای امنیتی رژیم جمهوری اسلامی همچنان به فشار بر کادر درمان این کشور ادامه می‌دهند.

به گفته کنشگران و سازمان‌های ناظر بر اتفاقات ایران، ده‌ها پزشک تاکنون مورد بازداشت قرار گرفته‌اند، بیشتر این افراد در مناطق کردنشین در غرب ایران بازداشت شده اند. شورش حیدری دکتر داروساز  از شهر بانه اولین عضو از کادر درمان ایران بود که بازداشت وی در تاریخ ۲۰ نوامبر توسط کنشگران محلی اعلام شد. این پزشک  در تاریخ پنجم دسامبر آزاد شد.

به گفته کنشگران جامعه پزشکی ایران، صدها نفر از کادر درمان ایران همچنین در ماه‌های گذشته مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. بسیاری از آنها با تهدید از دست دادن پروانه پزشکی خود در صورت ارایه خدمات درمانی به معترضین رو به رو شده‌اند.

تهدید پزشک‌ها و سندسازی برای گواهی‌های فوت

صنم [نام واقعی او نیست] یک پزشک ایرانی است. او در یک بیمارستان در شهری در جنوب این کشور مشغول به کار است، شهری که از ابتدای شروع اعتراضات مردم آن نقش فعالی در آن داشته‌اند.

از ابتدای اعتراضات فشارها به ما آمدن مجروحین و کشته‌شدگان به بیمارستان آغاز شد.

در ابتدا این فشارها از طریق رییس بیمارستان به ما وارد می‌شد.

او شخصا به بخش اورژانس بیمارستان آمده بود و برگه‌های هویتی مجروحین و کشته‌ شده‌ها را ضبط می‌کرد و سپس نقش هماهنگی با دستگاه‌ها امنیتی را خود او بازی می‌کرد. او به ما گوشزد کرد که ما حق درمان مجروحین را در خانه نداریم و حتما باید نام واقعی مجروحین را در سیستم ثبت کنیم.

در عین حال او به شکل سیستماتیک علت‌های بی‌پایه‌ و دروغی را به عنوان علت جراحت و مرگ معترضین در سیستم وارد می‌کرد. بسیاری از معترضینی که کشته شده بودند به دلایل ساختگی در بیمارستان لیست شده‌اند و در گزارش برخی نیز به جای گلوله نوشته شده «جسم نافذ».

اما پس از چند هفته و در حالی که اعتراضات گسترده‌تر هم شده بود و تعداد مجروحین و کشته‌شدگان رو به افزایش گذاشت، برنامه کاری نیز عوض شد. انتظامات بیمارستان که افرادی عادی بودند جایشان را به نیروهای امنیتی در لباس انتظامات بیمارستان دادند.

حضور دایمی نیروهای امنیتی در بیمارستان

 دو نفر از نیروهای امنیتی همیشه در بیمارستان ما حضور دارند و به دنبال معترضین مجروح هستند. آنها هویت مجروحین را ضبط می‌کنند و همچنین مجروحینی که از نظرشان «مهم‌تر» یا «مشکوک‌تر» هستند را بازداشت می‌کنند. همچنین تهدید خانواده مجروحین و یا کشته‌شدگان نیز بر عهده این دو نفر است.

آنها با تهدید خانواده‌ها از آنها می‌خواهند که در بازی آنها شرکت کنند، علت‌های جراحت یا مرگ غیر واقعی در گزارش را تایید کنند. به آنها می‌گویند تا با رسانه‌ها حرف نزنند یا حتی چیزی در شبکه‌های اجتماعی نگویند. در غیر این صورت دچار دردسر خواهند شد یا دیگر اثری از عزیزشان نخواهند دید.

بیشتر بخوانید: قتل معترضین با شکنجه و منع رسیدگی پزشکی در زندان‌های مخفی

از چندی پیش آنها دیگر معترضینی که در خیابان یا در مسیر انتقال به بیمارستان کشته‌ می‌شوند را به بیمارستان منتقل نمی‌کنند. آنها را مستقیم به پزشکی قانونی و سردخانه می‌برند و همانجا گواهی فوت صادر می‌کنند و با خانواده قربانی رو به رو می‌شوند.

بیمارستان ما مانند تمامی بیمارستان‌های کشور در بحران اقتصادی است اما طی دو ماه گذشته ریاست بیمارستان چندین پرستار جدید با ظاهر یکدست و عجیب استخدام کرده است.

 در حالی که بسیاری از ما حجاب درستی به سر نداریم و به وضوح طرفدار اعتراضات هستیم این پرستارهای استخدامی جدید همه بسیار محجبه و طرفدار نظام هستند. با این کار احتمالا می خواهند چشم و گوش بیشتری در بین کادر درمان داشته باشند و یا به نوعی اتحاد ما را به هم بزنند.

در اکتبر سال ۲۰۲۲ دکتر حسین کرمانپور رییس بخش اورژانس بیمارستان سینا در تهران در پی انتشار عکسی از پوکه یک گاز اشک‌آور که به داخل این بیمارستان منتشر شده بود از کار اخراج شد.

اما فشار بر کادر درمان چیزی فراتر از چند تهدید است. مقامات جمهوری اسلامی با بازجویی‌های چندین باره و همچنین بازداشت کادر درمان، فشار سنگینی بر این جامعه وارد کرده است.

. © Observers

«من هیچ دکتری در اطرافم که به نوعی مورد آزار دستگاه‌های امنیتی قرار نگرفته باشند نمی‌شناسم»

شمیم [نام واقعی او نیست] یک پزشک شاغل در شهری در مرکز ایران است. او از فشارهایی که بر کادر درمان ایران وارد شده و خود شاهد آنها بوده است می‌گوید:

بسیاری از همکاران ما با تلفن‌های تهدید آمیز رو به رو بوده‌اند. بسیاری دیگر به دفترهای نیروهای امنیتی احضار شده‌اند تا به آنها بگویند «حواسمان به شما هست» یا تهدید شده‌اند که «اگر به درمان خانگی مجروحین بپردازید کار و پروانه پزشکی خود را از دست خواهید داد.» حتی برخی از همکاران مورد تهدیدهای جدی‌تر حتی تهدید جانی قرار گرفته‌اند. بسیاری هفته‌ای چند بار در هفته برخی دیگر حتی هر روز باید احضار می‌شوند.

من چندین همکار دارم که برای هفته‌ها بازداشت بودند. آنها حتی جرات نمی‌کنند که با رسانه‌ها در این‌باره صحبت کنند یا حتی در شبکه‌های اجتماعی راجع به بازداشت خود بابت درمان مجروحین بنویسند.

یکی از دوستان نزدیک من برای دو هفته بازداشت شده بود. ما پس از آنکه دو روز به ناگهان ناپدید شده بود متوجه بازداشتش شدیم. پس از دوهفته که آزاد شد. او با هیچکس حرف نمی‌زند، با هیچ‌کس ملاقات نمی‌کند، تمامی حساب‌های کاربریش را در شبکه‌های اجتماعی پاک کرده است، حتی از خانه خود خارج نمی‌شود. ما هیچ ایده‌ای نداریم که چه چیزی در این دو هفته تجربه کرده که به چنین روزی افتاده است.

من دیگر از شمردن همکارانی که در این شرایط قرار دارند دست برداشته‌ام، دیگر هیچ پزشکی را در اطرافم نمی‌شناسم که به نحوی مورد آزار و اذیت نیروهای امنیتی قرار نگرفته باشند.

در هفدهم نوامبر دکتر محمد عدالت‌طلب در ویدیوهایی در حالی که صورتی باد کرده و لب‌هایی خون‌آلود داشت، از حمله نیروهای امنیتی به مطبش در شهر صومعه سرا به خاطر درمان معترضین مجروحین خبر داد.

یادشان ندادند که در آهنین‌ترین حکومت‌ها هم #گاز_اشک_آور را داخل بیمارستان آن هم در فضای بسته نمی‌زنند! اما اینها زدند!
بماند برای تاریخ😓 pic.twitter.com/xUWvHQrLk9

— حسین کرمانپور Hossein.Kermanpour (@HKermanpour) October 26, 2022

اما کنشگران ایرانی می‌گویند فشار و دخالت نیروهای امنیتی بر کادر درمان و روند درمانی مجروحین از این نیز فراتر رفته است.

کمیته پیگیری وضعیت زندانیان عنوان می‌کند در یک مورد نیروهای امنیتی از احیای یک معترض بازداشتی در بیمارستان ممانعت به عمل آورده‌اند.

«نیروهای امنیتی مانع انجام عمل احیا شدند»

دلارام [نام واقعی او نیست] عضو کمیته پیگیری وضعیت زندانیان است:

ما موارد زیادی را ثبت کرده‌ایم که نیروهای امنیتی مانع رسیدن درمان مناسب به معترضین مجروح شده‌اند. بسیاری از مجروحین را بدون نظر مساعد تیم درمان به زندان برده‌اند. ما همچنین موردی را مستند کرده‌ایم که در آن نیروهای امنیتی مانع احیای یک معترض مجروح در بیمارستان شده اند.

امیرجواد اسدزاده ۱۹ نوامبر در مشهد بازداشت شده است و چند روز بعد جان سپرده است. تیم درمان بیمارستانی که وی چند روز پس از بازداشت به آن منتقل شده تایید می‌کنند که نیروهای امنیتی از احیای او ممانعت به عمل آوردند تا او جان دهد. 

به گفته کنشگران ایرانی پزشک‌هایی که به کمک معترضین مجروح می‌روند می‌توانند با مرگ نیز رو به رو شوند.

دکتر آیدا رستمی که در میان معترضین شهرک اکباتان تهران، برای درمان آنها شناخته شده بود در روز دوازدهم دسامبر ناپدید شد. در حالی که مقامات رسمی مدعی هستند او از یک پل سقوط کرده، خانواده او تایید می‌کنند نشانه‌های شکنجه و تعرض جنسی روی بدن او مشهود بوده است. از جمله وجود بخیه روی پلک چشمی که به طول کامل تخلیه شده بوده است. دکتر رستمی روز ۱۵ دسامبر تحت تدابیر شدید امنیتی در گرگان دفن شد.

. © Observers

اعتراض‌ها و اعتصاب‌ها در ایران که در پی قتل مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیتی اخلاقی از روز ۱۶ سپتامبر آغاز شد تاکنون به بازداشت بیش از ۱۹ هزار نفر و مرگ بیش از ۴۸۰ معترض منجر شده است.