اینستاگرام، آرشیو بی‌نظیری از تاریخ مد لبنان
از عکاسی حرفه‌ای مد گرفته تا عکس‌های فوری خانوادگی، حساب اینستاگرام «تاریخ مد لبنان» چندین جنبه از زندگی لبنانی‌ها و ارتباط آن‌ها با مد و تحولات اجتماعی در نیمه دوم قرن بیستم را مستند می‌کند. خالق آن، یک طراح مد استرالیایی لبنانی الاصل، توضیح می‌دهد که چه چیزی الهام بخش او بود تا اولین آرشیو لبنانی اختصاص داده شده به تاریخ مد را ایجاد کند.
: منتشر شده در
جو چالیتا، طراح مد مهاجر استرالیایی، حساب کاربری اینستاگرام «تاریخ مد لبنان Lebanese Fashion History » را در مارس 2021 راه اندازی کرد که تا به امروز بیش از 22000 دنبال کننده به خود اختصاص داده است. این طراح که خانواده‌اش اصالت لبنانی دارند، اوقات فراغت خود را به ایجاد اولین آرشیو عمومی مربوط به تاریخ مد لبنان اختصاص می‌دهد.
جو چالیتا در سال 2011 سیدنی را ترک کرد و در بیروت اقامت گزید، شهری که پیش‌تر هرگز آن را ندیده بود. نقطه عطف او با انعطاف پذیری بیروتی‌ها و تمایل به خدمت به کشور مبدأ خود پیدا شد، او پروژه خود را زمانی به واقعیت تبدیل کرد که سرانجام پس از انفجار در بندر بیروت در اوت 2020 به ابوظبی نقل مکان کرد.
انفجار در بندر بیروت، حس نوستالژی را در میان لبنانی‌ها برانگیخت
هنگامی که لبنان را به مقصد امارات متحده عربی ترک کردم، این حس نوستالژی در ذهن من برانگیخته شد : در آ‌ن‌جا، نگاهی از بیرون به کشور و عواقب انفجار اخیر در بیروت انداختم.
من همچنین فکر می‌کنم که انفجار، با جنبه ویران‌کننده‌اش، اما یک حس نوستالژی (دلتنگی شدید به زادگاه) به یک دوره دیگر، شاید صلح‌آمیزتر و مرفه‌تر را در میان لبنانی‌ها برانگیخت.»
«متوجه شدم که هیچ آرشیو و رزومه‌ای از طراحان لبنانی وجود ندارد، هیچ اشاره‌ای به نام‌های بزرگ مد در دهه‌های 1960 و 1970، به جز چند مقاله پراکنده وجود ندارد. با این حال، بسیاری از این طراحان در زمان خود مورد تجلیل قرار گرفتند، مانند ژاک کاسیا طراح آوانگارد، که با شروع جنگ داخلی از کشور گریخت (در سال 1975، یادداشت سردبیر) یا بانوی بزرگ شیک پوش لبنانی رائفه سلها، با نام مستعار " کریستین دیور شرقی"، که در دهه 1950 لباس بسیاری از افراد مشهور بین المللی را به تن کرد. لبنان از نظر مد نوآورانه بود، این کشور، مرکزی بود که طراحان و مدل‌های معاصر را به خود جذب می‌کرد.»
"مد از دوران باستان در DNA لبنانی‌ها وجود داشته است"
جو چالیتا می‌گوید که این اشتیاق را از مادر هنرمندش به ارث برده است، اما آن را در ارتباط با جامعه لبنان که هنوز زخم‌های جنگ داخلی را التیام می بخشد، توسعه داده است.
«در طول جنگ داخلی، هرج و مرج در کشور حاکم بود. در آن زمان، من حدود ده سال در بیبلوس، در شمال لبنان زندگی کردم، جایی که به شدت تحت تأثیر مدهای محلی، از سوی زنان «معمولی» قرار گرفتم. آن‌ها واقعاً شیفته مد و مجلات مد بودند و در عروسی‌ها مثل یک مسابقه با هم رقابت می‌کردند که چه کسی بهترین لباس را بپوشد. تمام صحبت‌هایی که در آن دوره در اطراف من وجود داشت، درباره مد بود، در واقع آن سال‌های جنگ بود که این علاقه را در وجود من شکل داد.
«از نظر من، مد بخشی از DNA لبنانی‌ها است. این ارتباط نزدیک با مد به دوره فنیقی‌ها باز می‌گردد که نقش مهمی در تجارت پارچه‌ها و رنگ‌های کمیاب در دوران باستان داشتند.»
«من فکر می‌کنم بیروت یکی از اولین پایتخت‌های مد بوده است، لبنان چوب سدر را برای عطر یا رنگ ارغوانی تیرین (معروف به بنفش سلطنتی یا بنفش امپراطوری) که در مصر باستان استفاده می‌شد را صادر کرد.»
«با این حال، این کشور در پایان قرن نوزدهم، حتی قبل از این که تحت الحمایه فرانسه درآید [ از 1923 تا 1943؛ یادداشت سردبیر ] غرب‌گرا شد و لباس‌های سنتی جای خود را به سبک اروپایی دادند.»
«در دهه 1960 بود که ایده ترکیب عناصر سنتی مانند گلدوزی یا پوشش سر به شکل مخروطی مانند تنتور یا لباده مطرح شد.»
«در پایان جنگ داخلی، در سال 1990، با نسل جدیدی از طراحان مانند الی ساب یا رابرت ابیندر که در بیروت مستقر بودند، مد محلی دوباره احیا شد.
امروزه نیز احیای مشابه‌ای وجود دارد، با بازگشت نسل جدید طراحان به میراث و ریشه‌های خود، عناصری از صنایع دستی مانند گلدوزی دستی، عبا (پیراهن بلندی که روی لباس پوشیده می‌شود) یا شلوار شروال.»
"این فقط نوستالژی نیست، بلکه راهی برای بازگشت مجدد به هویت جسورانه ماست"
اگرچه جو چالیتا به نمادهای لبنان در قرن بیستم، مانند دیواس صباح و سمیرا توفیق یا مدل‌هایی چون مونا راس و آندره آکوری افتخار می‌کند، اما او زندگی روزمره لبنانی‌ها را نیز مستند می‌کند. مخاطبان او که بیشترشان اهل دیاسپورا هستند، عکس‌های خانوادگی خود را همراه با شرح کوتاه از عکس برای او ارسال می‌کنند.
«این‌ها افراد "عادی" هستند که سلایق خود را دیکته می‌کنند و الهام بخش طراحان هستند. این رویکرد شاهدی از تاریخ ما نیز است، زیرا در این دوران سخت، من این تصور را دارم که هویت ما پراکنده شده است: مردم عادی، با طرز لباس پوشیدنشان و از طریق مدشان به ما می‌گویند ما که هستیم و به کجا می‌رویم؟نگاه کردن به گذشته فقط نوستالژی نیست، بلکه راهی برای ارتباط مجدد با هویت بی پروا و جسورانه برای مقاومت در برابر بحران است.»
«من پس از انفجار سه بار به بیروت رفته‌ام و از اینکه می‌بینم این عشق بی قید و شرط به زندگی و مد ادامه دارد، در شگفتم. اگرچه آن‌ها توانایی خرید لباس‌های طراحان را ندارند، اما موفق می شوند از مواد بازیافتی چیزی شگفت انگیز خلق کنند.»
