"می‌دانستم که آن‌ها می‌آیند و ما را می‌گیرند": روایت کنشگران افغانستانی در دام طالبان"

گروه طالبان، تنها چند روز پس از در اختیار گرفتن کنترل افغانستان، حمله به فعالان مدنی و روزنامه‌نگاران را آغاز کرده‌ است. آن‌ها برای یافتن اطلاعات در مورد افرادی که آن‌ها را تهدید می‌دانند به مساجد محلی و افسران پلیس متکی هستند. تحریریه ناظران فرانس 24 با پنج فعال و روزنامه‌نگار از چندین منطقه از افغانستان صحبت کرده است که همه آن‌ها می‌گویند طالبان جستجوی خود را برای یافتن روزنامه‌نگاران و فعالان را آغاز کرده‌است.

نیروهای طالبان در یک ایست بازرسی در کابل، خودروها را مورد جست‌وجو قرار می‌دهند. © Facebook

طالبان در روز چهارشنبه 27 مرداد 1400 یکی از نزدیکان یک روزنامه‌نگار شاغل در دویچه وله آلمان را در افغانستان کشت. آن‌ها برای پیدا کردن این روزنامه‌نگار به منزل او رفته بودند، بدون آنکه بدانند او اکنون در آلمان کار می‌کند. آن‌ها یکی دیگر از بستگان او را هدف گلوله قرار دادند و زخمی کردند، در حالی که اعضای خانواده او موفق به فرار شدند. رسانه‌های آلمانی گزارش دادند که نیروهای طالبان خانه‌های دست‌کم سه روزنامه‌نگار دویچه وله را تفتیش کردند.

بر اساس گزارش یک مرکز تجزیه و تحلیل جهانی در نروژ که برای سازمان ملل متحد تهیه شده و در روز 29 مرداد از سوی AFP در دسترس عموم قرار گرفته است، گروه اسلام گرای طالبان، جست‌وجوی خانه به خانه برای به دام انداختن افغانستانی‌هایی که قبل از حضور طالبان در قدرت، به نیروهای خارجی کمک کرده‌اند را آغاز کرده است. این گزارش نشان می‌دهد که طالبان دارای "لیست اولویت‌بندی شده" از افرادی با عنوان "همکاران رژیم سابق"  است و به دنبال دستگیری برخی از آن‌ها است.

این ویدیو که در دوشنبه 25 مرداد 1400 در شبکه اجتماعی فیس‌بوک منتشر شده است، نشان می‌دهد که نیروهای طالبان در یک ایست بازرسی در کابل، خودروها را مورد بررسی قرار می‌دهند.

طالبان اما سعی کرده‌ است که درباره عملکردشان به جامعه بین‌المللی اطمینان ببخشد: ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در 26 مرداد 1400 در یک کنفرانس مطبوعاتی اطمینان داد که "همه کسانی که در اردوگاه مقابل هستند همگی بخشیده شده‌اند. ما به دنبال انتقام نیستیم."

خروج از افغانستان همچنان به سختی امکان‌پذیر است، و معدود کمک‌ها برای خروج نیروهایی است که در سفارتخانه‌ها یا برای ارتش‌های خارجی کار کرده‌اند‌، اما روزنامه‌نگاران و فعالانی که در این کشور گیر افتاده‌اند نیز از ترس این‌که طالبان درهای خانه‌های آن‌ها را بکوبد، در بیم و هراس زندگی می‌کنند.

"جنگجویان طالبان به مسجد می‌روند تا از نمازگزاران بپرسند آیا برخی فعالان را می‌شناسند"

زرغونه (نام او تغییر کرده است)، یک فعال مدافع حقوق بشر، از زمانی که نیروهای طالبان وارد شهر او در غرب افغانستان شده‌اند مخفی شده است. تحریریه ناظران به دلایل امنیتی تصمیم گرفته است که در این مقاله از مکان‌های ذکر شده از سوی او، نامی نبرد.

«من در شهرم به دلیل فعالیت خود به عنوان فعال حقوق بشر شهرت دارم، همه من را در محله و خیابان خودمان می‌شناسند. وقتی طالبان وارد شهر ما شدند، من در خانه یکی از دوستانم مخفی شده بودم زیرا می‌دانستم که آن‌ها دیر یا زود می‌آیند و ما را می‌گیرند. یکی دو روز پس از جا به جا شدن من، همسایه‌هایی که با آن‌ها در ارتباط بودم به من گفتند که جنگجویان طالبان به مسجد محله می‌روند تا از نمازگزاران بپرسند که آیا آ‌ن‌ها فعالان مدنی و سیاسی‌، روزنامه‌نگاران یا افرادی را می‌شناسند که با خارجی‌ها کار می‌کنند -در سازمان‌های غیردولتی یا نیروهای مسلح خارجی- این‌گونه که به نظر می‌رسد طالبان به آن‌ها گفته است که مطابق شرع اسلام وظیفه آن‌ها است که این اطلاعات را در اختیارشان قرار دهند.

آن‌ها برای یافتن اطلاعات به مساجد می‌روند زیرا فکر می‌کنند افرادی را در آنجا پیدا می‌کنند که طرفداران آن‌ها هستند‌، از آن‌ها حمایت می‌‌کنند و با آن‌ها همکاری خواهند کرد. نمی‌دانم آیا آن‌ها موفق شده‌اند آدرس قدیمی من را پیدا کنند یا نه. با این حال، آن‌ها موفق شدند آدرس یکی از همکاران من را از طریق حامیان طالبان در مساجد بیابند. در 27 مرداد، نیروهای طالبان به خانه او حمله کردند، اما خوشبختانه او پیش‌تر از آن‌جا کوچ کرده و خانه خالی بود.

طالبان جست‌وجوی خانه به خانه را برای یافتن فعالان مدنی و روزنامه‌نگاران آغاز کرده است. آن‌ها به طور رسمی این موضوع را بیان نکرده‌اند و آشکارا اعلام نمی‌کنند ، آن‌ها فقط سعی می‌کنند افرادی را که به دنبال‌شان هستند را به طور هدفمند ردیابی کنند تا از ایجاد موج زیاد جلوگیری کنند.

مساجد یک ابزار ارتباطی استراتژیک برای طالبان به شمار می‌آیند: رشید (نام او تغییر کرده است)، مدافع حقوق بشر، گزارش می‌دهد که یک عضو طالبان از مسجد محله خود برای کسب اطلاع راجع به یافتن یکی از سوژه‌های خود استفاده کرده است:

در نماز جمعه، یک امام جماعت عضو طالبان به طور واضح گفت: "ما لیستی از افرادی داریم که با خارجی‌ها همکاری کرده‌اند، آن‌ها فاسد هستند." او از وفاداران به طالبان خواست تا با آن‌ها برای یافتن روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی و سیاسی همکاری کنند

"افسران فاسد پلیس در استخدام طالبان هستند"

رضا (نام او تغییر کرده است) یک روزنامه‌نگار در افغانستان است. او به کارکنان تحریریه ناظران گفت که نیروهای طالبان برای به دام انداختن خبرنگاران به پلیس متکی هستند:

«دوستان من به من گفتند که افسران پلیس فاسد توسط طالبان استخدام شده‌اند. آن‌ها از منابع و پرونده‌های پلیس افغانستان برای کسب اطلاعات در مورد فعالان و روزنامه‌نگاران استفاده می‌کنند: محل زندگی، محل کار و این‌که با چه کسانی همکاری داشته‌اند. آن‌ها همچنین اطلاعاتی در مورد دین، ​​قومیت و وابستگی‌های سیاسی افراد دریافت می‌کنند.

آن‌ها با فهرست‌هایی که با کمک افسران پلیس تهیه کرده‌اند، جست‌وجوی خانه به خانه را شروع کرده‌اند. من چاره‌ای جز تلاش برای خروج از کشور نمی‌بینم. اگر بمانم، نه تنها جان خود، بلکه امنیت خانواده‌ام را نیز به خطر می اندازم

در مناطق دیگر، طالبان رویکرد سازش‌گرانه‌تری نسبت به روزنامه‌نگاران اتخاذ کرده است. احمد (نام او تغییر کرده است)، یک روزنامه‌نگار افغانستانی، به کارکنان تحریریه ناظران می‌گوید که در شهر او، طالبان روزنامه‌نگاران و فعالان را برای دادن اطمینان خاطر به آن‌ها فرا خوانده، اما او قانع نشده است:

تا کنون، در منطقه ما، من هنوز هیچ‌گونه آزار و شکنجه یا تلاش برای دستگیری روزنامه‌نگاران یا فعالان نشنیده‌ام. در ظاهر، چیزی برای ترس وجود ندارد، اما در واقعیت، اوضاع وحشتناک است.

چند روز پیش، یکی از فرمانده‌هان محلی طالبان همه خبرنگاران و فعالان مدنی و سیاسی منطقه ما را برای ملاقات احضار کرد. ما به آن‌جا رفتیم و در ابتدا فضا خوب و دوستانه به نظر می‌رسید. او به ما گفت که ما می‌توانیم به کار خود ادامه دهیم، مادامی که این کار را در چارچوب قوانین شرعی اسلام و تحت نظارت طالبان انجام می‌دهیم. اما در میانه جلسه، افراد مسلح وارد اتاق شدند و سلاح‌های خود را به ما نشان دادند. پیام واضح بود: شما می‌توانید هر کاری که می‌خواهید انجام دهید‌، اما با طالبان درگیر نشوید. من حالا حتی بیش‌تر از قبل می‌ترسم.»

"آن‌ها به طور دقیق، همان اقداماتی که در سال 1996 انجام داده‌اند را بازتولید می‌کنند"

برای مصطفی (نام او تغییر کرده است)، روزنامه‌نگار در شرق افغانستان، روش‌های طالبان چیز جدیدی نیست:

شاید برخی از روزنامه‌نگاران یا فعالان مدنی و سیاسی آن‌قدر جوان باشند که به خاطر نیاورند، اما در دهه 1990 طالبان به طور دقیق همین کار را کرد. در ابتدا آن‌ها رفتار مناسبی داشتند، با مردم از جمله روزنامه‌نگاران و فعالان رفتار خوبی داشتند. سپس، هنگامی که احساس کردند موقعیت‌شان تثبیت شده است، نشان دادند که به طور واقعی چه هستند و چه کاره‌اند. طالبان تغییر نکرده است و چیزی به نام "طالبان معتدل" وجود ندارد. آن‌ها به طور دقیق همان کاری را انجام می‌دهند که در سال 1996 در منطقه ما انجام دادند.

به گفته مقامات افغانستان، در هفته‌های اخیر، شماری از روزنامه نگاران که از قبل مورد هدف طالبان قرار داشتند تحت حملات مشکوکی قرار گرفته‌اند: نعمت الله همت، پخش کننده تلویزیون خصوصی غارگشت، در ولایت هلمند، در جنوب افغانستان ربوده شد و طوفان عمر، مدیر ایستگاه رادیویی خصوصی پکتیا غاغ ، در کابل ترور شد