نژادپرستی در ژاپن: بازرسی از یک مرد سیاه‌پوست به‌خاطر ظاهرش

نژادپرستی‌های همیشگی که برخی اقلیت‌ها در ژاپن آن را تجربه‌ کرده‌اند، در چند ماه گذشته مورد توجه رسانه‌های ژاپنی قرار گرفته است. مدیرعامل شرکت دی‌اچ‌سی DHC، غول تولید کننده لوازم آرایشی در اواسط ماه دسامبر اظهارات تحقیرآمیزی را درباره کره‌ای‌ها مطرح کرد که انتقادات گسترده‌ای را در پی داشت. چند هفته پیش از آن، نایکی ژاپن، تبلیغاتی را علیه تبعیض‌ها و زورگویی‌های روزمره اقلیت‌ها در ژاپن کلید زد. 

در این پوستر که محصولات مو را تبلیغ می‌کند، به نقل از زنی سیاه‌پوست نوشته شده است: "موهای صاف و ابریشمی می‌خواهم." بسیاری از مردم نسبت به این تصاویر نژادپرستانه شوکه می‌شود و خشم خود را نشان می‌دهند که در این مورد، شرکت تولید کننده در مواجهه با طوفانی از انتقادات تبلیغ را جمع‌آوری کرد. 

با الهام از جنبش "جان سیاهان مهم است" در ایالات متحده و فعالیت‌های نائومی اوزاکا قهرمان ۲۳ ساله تنیس که سیاه‌پوست و ژاپنی است، برخی از سیاه‌پوستان و افراد با نژادهای مختلط در ژاپن گردهم آمده‌اند تا درباره نژادپرستی گسترده در این کشور بحث و تبادل نظر کنند.

"سه بار در شش ماه مورد بازرسی پلیس قرار گرفتم"

در پی این جنبش، آلونزو اوموتگاوا، یک معلم سیاه‌پوست زبان انگلیسی که ژاپنی‌تبار است تصمیم گرفت در تاریخ ۲۷ ژانویه گوشی خود را بیرون آورد و زمانیکه پلیس جلوی او را برای چندین بار گرفت، از اتفاق‌ها ویدئو بگیرد. اوموتگاوا می‌گوید پلیس اغلب جلوی او را می‌گیرد و به‌طور تصادفی بازرسی‌اش می‌کند که به اعتقاد وی ناشی از پیش داوری نژادی است. 

وی درباره این حادثه به تحریریه ناظران گفت:

من بعد از کار به سمت خانه می‌رفتم و در ایستگاه توکیو قطارم را عوض کردم. ایستگاه واقعا شلوغ است [سالانه ۲۴۵ میلیون نفر از طریق این ایستگاه سفر می‌کنند]، و به‌خاطر همه‌گیری کرونا مراقب بودم. در یک لحظه حس کردم کسی به من نزدیکتر شده است و در واکنش به این حس سعی کردم دور شوم. این فرد به من گفت که پلیس است و اسناد هویتی من را خواست و اقدام به جست‌وجو در کیفم کرد. 

این سومین بازرسی از من در شش ماه، از زمان تغییر آرایش موهایم به صورت رشته‌های بافته شده بود. قبل از آن، زمانی که دانشگاه می‌رفتم تنها یک بار بازرسی شده بودم. مطمئنم که پلیس رنگ پوست و شکل موهایم را به جرم و جنایت ربط می‌دهد. برای همین گوشی‌ام را برای گرفتن ویدئو بیرون آوردم تا همه بتوانند رفتارهایشان را ببینند. 

وقتی من پرسیدم که چرا بازرسی‌ام می‌کنند، پلیس اعتراف کرد که ظاهر من در تصمیم او تاثیر دارد

 

در ثانیه ۱۳ ویدئو، پلیس می‌گوید که طبق تجربه‌اش افرادی که "شیک‌پوش هستند و موهای رشته‌ای بافته شده" دارند مواد مخدر حمل می‌کنند.

این ویدئو در روزی که اتفاق رخ داد، در حساب کاربری توییتر "زندگی سیاهان در ژاپن" منتشر شد. این ویدئو تا تاریخ ۳ فوریه ۲۴۳ هزار بازدید داشته و ۴ هزار و ۳۰۰ بار نیز ریتوییت شده است. 

اوموتگاوا ادامه می‌دهد:

برای من، تنها توضیح این بازرسی پیش داوری پلیس است. جامعه ژاپن پر از پیش‌داوری و تعصب است و من از کودکی هزینه آن را داده‌ام مخصوصا در مدرسه انواع مختلف این صحبت‌ها را تحمل کرده‌ام. اکثر مردم ژاپن حتی نمی‌دانند که این یک مشکل است. وقتی به پدربزرگ و مادربزرگ ژاپنی خود گفتم که چه اتفاقی برای من افتاده است، شوکه شدند و دلیل آن را نمی‌فهمیدند. این نشان می‌دهد که آن‌ها اصلا از موضوع آگاهی ندارند. 

"همیشه از اخراج شدن می‌ترسم"

تری رایت، هنرمند و کنشگر آمریکایی که از ۱۰ سال پیش در ژاپن زندگی می‌کند، می‌گوید که به طور مرتب با پلیس‌های نژاد پرست روبرو می‌شود. 

بسیاری از مردم ژاپن تصور می‌کنند که نژادپرستی در این کشور وجود ندارد. اما این درست نیست البته مانند ایالات متحده نیست که برخورد پلیس می‌تواند مخصوصا برای سیاه‌پوستان مرگبار باشد. اما در اینجا ترس واقعی وجود دارد مخصوصا در بین خارجی‌هایی مانند من. از این برخوردها ویدئو نگرفته‌ام اما افسران پلیس به من گفته‌اند که به‌خاطر رنگ پوستم تصمیم گرفته‌اند تا از من بازرسی کنند. 

 

اگر در ژاپن بازداشت شوید، احتمال محکومیت ۹۹ درصد است. من در اینجا تشکیل خانواده داده‌ام و با همسر و فرزندانم هستم. همیشه از اخراج شدن از کشور می‌ترسم چراکه می‌دانم سیاه‌پوستان هدف پلیس قرار می‌گیرند. هرگز بدون اوراق هویتی بیرون نمی‌روم، حتی اگر یک برای یک خرید کوچک در سوپرمارکت پایین خانه‌ام باشد.  

این کاربر توییتر درمورد بازرسی‌های مکرر پلیس از او به‌خاطر رنگ پوستش سخن گفت. 

ی مک‌نیل، مشاور رسانه‌ای و ستون نویس آمریکایی که از ۱۶ سال گذشته در ژاپن زندگی می‌کنند در این موضوع تخصص پیدا کرده است. وی می‌گوید حتی اگر تبعیض نسبت به خارجی‌ها غیرقانونی باشد، اما قانون ژاپن، آیین دادرسی برای مجازات چنین جرم‌هایی را ندارد. 

وی به ناظران گفت: "این وضعیت به این معنی است که صاحب‌خانه‌ها به طور هدفمند می‌توانند از اجاره خانه‌های خود به خارجی‌ها امتناع کنند بدون اینکه مورد تحقیق قرار گیرند."

"اگر روزی به مشکل برخوردم، شکایتی نمی‌کنم"

آلیز سوگاهارا، مترجم آزاد است که ۱۰ سال در ژاپن زندگی می‌کند. وی می‌گوید که پلیس با خارجی‌ها رفتار یکسانی دارد و ترس در این زمینه منطقی است. 

اگر یک خارجی مثلا در یک حادثه دوچرخه‌سواری در موقعیتی قرار گیرد که طرف مقابل ژاپنی باشد و پلیس نیز درگیر حادثه شده باشد، فرد خارجی تقریبا همیشه مقصر شناخته می‌شود و پلیس حرف او را قبول نمی‌کند. اگر هر مشکلی با یک ژاپنی داشته باشم، فکر نمی‌کنم آن را گزارش کنم چرا می‌دانم پلیس هرگز در کنار من نخواهد بود. 

مسئله این است که تعداد کمی از مردم ژاپن درباره این نوع رفتار صحبت و آن را تقبیح می‌کنند. اکثر مردم در واقع معتقدند که این رفتار توجیه پذیر است و شاید حتی دلیل کم بودن میزان جرم در اینجا باشد. 

یک شهروند ژاپنی با تبار پاکستانی در این توییت درباره اینکه چگونه پلیس بر اساس ظاهرش جلوی او را گرفت و اقدام به بازرسی کرد صحبت می‌کند. 

ژاپن یکی از کشورهای جهان با کمترین میزان جرم و جنایت است. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۷ میزان قتل به ازای هر ۱۰۰ هزار شهروند در ژاپن ۰.۲ نفر بوده است در حالی که این رقم در فرانسه ۱.۳، در آلمان ۱ و در ایالات متحده آمریکا ۵.۳ نفر است. 

آلیز سوگاهارا می‌گوید که این نژادپرستی در فرهنگ ژاپنی ریشه دارد:

من یکی از بنیانگذاران گروه زندگی سیاه‌ها مهم است در منطقه کانسای بودم (این منطقه مرکزی شامل شهرهای اوزاکا و کیوتو است). با گروهی همکاری کردیم تا کلیشه‌هایی را که در فیلم‌ها، تلویزیون و سایر جنبه‌های فرهنگ عام مردم وجود دارد شناسایی کنیم.

این کاربر رسانه‌های اجتماعی ژاپن از مردم می‌خواهد تا برای جلوگیری از انتشار کتاب نژادپرستانه "سامبوی سیاه کوچک" در ژاپن طوماری را امضا کنند. 

به‌طور مثال کتابی برای کودکان با شخصیت "سامبوی سیاه کوچک" وجود دارد که حاوی کارتون‌های توهین آمیز است و فرهنگ همیشگی استفاده از صورت سیاه وجود دارد.

En 2017, Baye McNeil alertait sur un cas de "blackface" diffusé à heure de grande audience à la télévision japonaise. 

En juin 2020, la télévision nationale japonaise NHK a diffusé un dessin animé revenant sur les manifestations du mouvement Black Lives Matter aux États-Unis, à la suite de la mort de George Floyd. On y voit des manifestants noirs caricaturés en émeutiers à la musculature importante, voleurs, mettant le feu à des voitures et dénonçant les inégalités économiques. Aucune référence n'est faite aux circonstances de la mort de George Floyd, tué sous le genou d'un policier. 

Suite au scandale suscité par ce clip et la condamnation de l'ambassadeur américain au Japon, le clip a été retiré.